Jeżyna, ożyna

Jeżyna (Rubus) - rodzaj roślin z rodziny różowatych. Jeżyny dziko rosnące, występujące w umiarkowanym klimacie półkuli północnej, porastają w lasach, zaroślach, zboczach wzgórz i żywopłotach. Jeżyny, które trafiają do sprzedaży, to owoce pochodzące z upraw.  Występują w całej Europie, północno-zachodniej Afryce, Azji oraz w Ameryce Północnej i Południowej.

Rośliny jeżyny były używane w tradycyjnej medycynie przez Greków i inne ludy europejskie. Rdzenni Amerykanie z liści, łodyg i kory przygotowywali napar na wrzody żołądka i poprawę perystaltyki jelit. Indianie używali również owoce i liście do farbowania tkanin i włosów, a łodygi wykorzystywali do robienia lin. Krzewy były używane do zabezpieczenia upraw i żywego inwentarza przed dzikimi zwierzętami. Dzikie rośliny mają ostre, grube kolce, które zapewniają pewną ochronę.

 

 

Jeżyny to rośliny wieloletnie. Jadalne owoce zawierają liczne duże nasiona, które nie zawsze są preferowane przez konsumentów. Piękne zdjęcie jeżyny (znalezione w Wikipedii) najlepiej obrazuje te liczne nasiona.

 

 

Owoce są koloru czarnego lub czarno-czerwonego, od kwaśnych do słodkich, zależnie od gatunku, wszystkie jadalne. Owoce jeżyny są czerwone, gdy są niedojrzałe, czyli popularny slogan o czarnych jagodach świetnie się tutaj sprawdza: "Czarne jeżyny są czerwone, gdy są zielone".

 

 

Jeżyny zawierają sporo witaminy C, B, A i K, oraz potas, wapń, żelazo. Duża ilość karotenu, zawarta w owocu, przyczynia się między innymi do ochrony przed drobnoustrojami. Owoce mają działanie antyoksydacyjne. Spożywanie jeżyn sprawia, że mamy więcej siły i energii, wzmacniają odporność organizmu, poprawiają przemianę materii, zawierają antocyjany i polifenole, dzięki czemu zwalczają wolne rodniki i opóźniają procesy starzenia się. Korzystnie wpływają na naszą skórę nawadniając ją, a to sprawia, że staje się ona nawilżona i elastyczna.

 

Najsmaczniejsze są jeżyny spożywane w stanie surowym. Z owoców przyrządza się soki, kompoty, galaretki, dżemy i konfitury. Na jeżynach sporządza się także wina i nalewki. Z jeżyn produkuje się cukierki. 

Zbiór jeżyn trwa od lipca do października. Najbardziej aromatyczne są owoce zerwane wczesnym rankiem. Jeżyny rosnące dziko mają sporo, ostrych kolców. Niektóre jeżyny uprawne nie mają kolców, a nowe uprawy wytrzymują nawet spore mrozy. Pojawiły się też krzyżówki malin z jeżynami. Malinojeżyna ma owoce długości do 4 cm i jest mniej kwaśna niż jeżyna.

 

 

Sałatka owocowa z jeżynami i kiwi

Składniki:

• 4 owoce kiwi
• 1/2 kg jeżyn
• starta skórka z cytryny
• cukier puder
• 2 łyżki wody

Przygotowanie:

1. Kiwi obieramy ze skórki i kroimy w cienkie plasterki.  
2. Jeżyny myjemy i osuszamy.  
3. Owoce łączymy ze sobą i polewamy syropem ugotowanym z wody i cukru pudru. 
4. Na zakończanie sałatkę posypujemy startą skórką cytrynową.