Goździki

Goździki (Eugenia caryophyliata) - to jedna z najpopularniejszych przypraw w naszej kuchni. Są to suszone pąki kwiatowe o charakterystycznej ciemnobrunatnej barwie. Wiecznie zielone drzewo goździkowca korzennego występuje w całym pasie klimatu tropikalnego. Przeciętnie dojrzałe drzewo osiąga czternaście metrów. Różowe pąki kwiatowe zbiera się, gdy są jeszcze zamknięte i nie zdążyły zakwitnąć. Zebrane suszy się na słońcu, aż do uzyskania ciemnobrunatnej barwy. Goździki swoim kształtem przypominają stary, zardzewiały gwóźdź. Mają małą, okrągłą główkę oraz krótką, centymetrową nasadę.

Goździki należy stosować z umiarem. Mają piekący, korzenno-słodki smak i mocny aromat. Ta uniwersalna przyprawa pasuje zarówno do deserów, jak i innych pikantnych potraw. Dodają smaku kompotom (szczególnie z jabłek i gruszek), sokom, sosom, marynatom (marynowana dynia czy gruszka). Aromatyzuje się nimi likiery, grzane wina i piwa. Używa się ich do pieczeni wieprzowych, szynki, dziczyzny, do ryb (szczególnie do karpia i węgorza) i do czerwonej kapusty. Goździk wbity w cebulę i opieczony na ogniu, dodany do rosołu nadaje mu ładny, żółtozłoty kolor. Przyprawa ta jest nieodzowna przy wypieku pierników, ciast i ciasteczek.

Goździki mają właściwości lecznicze. Wysoka zawartość olejków lotnych - eugenolu - nadaje im cechy antyseptyczne i przeciwbólowe. Żucie goździków przeciwdziała bólowi zębów i odświeża oddech. Stosowane są przy leczeniu problemów żołądkowych.

Warto też wspomnieć o wykorzystaniu goździków jako pachnącej ozdoby. Na Święta Bożego Narodzenia na stołach pojawiają się pięknie udekorowane pomarańcze. Dookoła owocu nabija się goździki, które nie dosyć, że pięknie pachną, to dodatkowo nadają cytrusom odświętnego charakteru.

 

Dynia marynowana na słodko-kwaśno

Składniki:

• 2 kg dyni
• 1 kg cukru
• 2 szklanki wody
• 1 szklanka octu
• 1 łyżeczka soli
• 10 goździków

Przygotowanie:

1. Dynie obrać ze skóry, wybrać miąższ, oczyścić z pestek i pokroić w kwadraciki.
2. Zagotować wodę z 1 kg cukru. Kiedy cukier się rozpuści dodać ocet, sól i goździki.
3. Pokrojoną dynię krótko obgotować w przygotowanym syropie.
4. Przełożyć dynię do przygotowanych słoików. Zalać gorącą zalewą. Zamknąć słoiki i pasteryzować około 5-10 minut.

Anyż gwiazdkowy

Anyż gwiazdkowy (Illicium verum) jest zwany również badianem. Pochodzenie nie do końca jest znane. Jedna z wersji podaje, że pochodzi z południowo-wschodnich Chin, inna wskazuje na wschodnie obszary basenu Morza Śródziemnego, Bliskiego Wschodu i Egiptu. Do Europy trafił w XVII wieku. W Polsce anyż pojawił się w średniowieczu.

 

Drzewo niewielkie, wiecznie zielone, obsypane biało-żółtymi, drobnymi kwiatami. Brązowe, zdrewniałe owoce swoim kształtem przypominają ośmioramienną gwiazdę. W każdym ramieniu znajduje się nasiono. Badian ma słodko-korzenny smak i aromatyczny zapach.

Anyż gwiazdkowy występuje przede wszystkim jako przyprawa, ale wykorzystywany jest również w medycynie naturalnej. Używany jest jako środek wzmacniający i rozkurczowy, łagodzi bóle reumatyczne, pobudza apetyt, reguluje trawienie. Ma właściwości moczopędne, przeciwgrzybiczne i antybakteryjne.

Anyż gwiazdkowy najszersze zastosowanie ma w kuchni orientalnej. Używany jest do duszonych potraw mięsnych: wieprzowiny, cielęciny i drobiu. Urozmaica smak deserów: ciast, ciasteczek i cukierków. Nadaje aromatu kompotom, syropom, herbatom i grzanym winom. Tę niezwykle aromatyczną przyprawę należy stosować z umiarem. Już jedna gwiazdka potrafi zmienić smak potrawy. Można wykorzystać cały owoc lub proszek otrzymany z utartych w moździerzu gwiazdek. Świetnie łączy się z innymi przyprawami korzennymi.

 

Anyż dobrze komponuje się z rybami i owocami morza, warzywami korzeniowymi, kasztanami, figami i jabłkami. Doskonale się sprawdzi jako dodatek do zup nadając im ciekawy smak. Zupa marchewkowa z anyżem i nasionami kopru włoskiego, zupa z granatów z anyżem lub bouillabaisse.

 

Anyż to również dekoracja. Gwiazdkowy kształt sprawia, że przepięknie wygląda w przygotowanych daniach. Pomalowane złotą lub srebrną farbą gwiazdki, rozrzucone na biesiadnym stole nadają przyjęciu elegancki, wytworny charakter.
 

 

Z dodatkiem anyżu produkuje się znane alkohole. 

• Anisette lub Anis, to likier o smaku anyżu, który jest spożywany w większości krajów śródziemnomorskich. Likier pochodzenia francuskiego o zawartości alkoholu jest produkowany z likierów korzennych na bazie anyżu, oliwki anyżowej z dodatkiem aromatu kopru, goździków, bądź kolendry. Alkohol jest często używany z barach jako składnik koktajli. 
• Sol y sombra to napój alkoholowy (digestif) podawany po obiedzie lub śniadaniu, składający się w równych częściach z brandy i słodkiego anyżu podawanego w kieliszku do brandy. Jest on popularny w Madrycie i całej Hiszpanii. 
• Absynt to napój spirytusowy o smaku anyżu, wytwarzany z kilku roślin, w tym kwiatów i liści Artemisia absinthium („wielkiego piołunu”), wraz z zielonym anyżem, słodkim koprem włoskim i innymi ziołami leczniczymi i kulinarnymi. Absynt tradycyjnie ma naturalny zielony kolor, ale może być również bezbarwny. Absynt został stworzony w kantonie Neuchâtel w Szwajcarii pod koniec XVIII wieku przez francuskiego lekarza Pierre'a Ordinaire'a.
• Sambuca to bezbarwny, pochodzący z Włoch likier anyżkowo-ziołowy. Jest produkowany na bazie kwiatów czarnego bzu (wł. Sambuco), anyżu gwiaździstego, kopru włoskiego, lukrecji oraz soków.

>

>

Korzenny napój cytrynowo-truskawkowy

.

Składniki na 2-3 osoby:

• 1 torebka czarnej herbaty
• 3 szt. anyżu gwiazdkowego
• 1 cytryna
• mała laska cynamonu
• 4 truskawki
• cukier do smaku

Przygotowanie:

1. W czajniczku zaparzyć herbatę. Dodać laskę cynamonu i anyżek gwiazdkowy.
2. Cytrynę sparzyć, pokroić w cząstki.
3. Truskawki umyć i pokroić w plasterki.
4. Łączymy wszystkie składniki. Dodajemy cukier według uznania.

Napój można podawać gorący lub schłodzony, najlepiej w naczyniu szklanym, wtedy ciekawie prezentują się rozpływające barwy truskawek, herbaty i cytryny.

 

>

Zupa z pestek granatu z anyżem

.

Składniki:

• 1 szklanka pestek granatu
• 1 szt. anyżu gwiazdkowego
  
• 1 szklanka soku z granatów
• 2 szklanki wody
• 1/2 szklanki ryżu
• 2 jabłka 
• 2 pomarańcze
  
• 1 łyżka cukru (jeśli sok jest niedosładzany)
  
• 1 łyżka mleczka kokosowego

Przygotowanie:

1. Do garnka wlewamy wodę, sok z granatu, dodajemy pestki granatu i doprowadzamy do wrzenia.
2. Obrane jabłka kroimy w grubą kostkę, pomarańcze obieramy ze skóry i kroimy w półplasterki. Jabłka i pomarańcze dodajemy do zupy.
3. Do garnka dodajemy ryż, cukier i gotujemy na wolnym ogniu, aż ryż zrobi się miękki. Pod koniec gotowania dodajemy gwiazdkę anyżu. 
4. Zupę doprawiamy mleczkiem kokosowym. Podajemy ozdobioną pestkami granatu.

.