Lebiodka pospolita - oregano

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), zwana popularnie oregano. Jest to roślina wieloletnia należąca do rodziny jasnotowatych osiągająca wysokość od 30 do 80 cm. Lebiodka jest spokrewniona z majerankiem ogrodowym, często też nazywana jest majerankiem dzikim. Pierwsze wzmianki na temat lebiodki odnajdujemy w starożytności. Grecki lekarz Dioskorides, żyjący w I w. n.e. w dziele "O rzeczach leczniczych" opisał wygląd tej rośliny i jej właściwości lecznicze i działanie. W starożytnej Grecji, aby zapewnić szczęście w życiu pozagrobowym, rośliny lebiodki sadzono na grobach. W średniowieczu oregano miało zabezpieczać przed czarami.

 

Lebiodka pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego. Obecnie występuje w Europie, Azji Mniejszej, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Afryce Północnej. Największe jej uprawy występują w Hiszpanii, Francji, we Włoszech, w Grecji i Meksyku. W Polsce występuje na całym terytorium. W naturalnym środowisku rośnie najczęściej na brzegach lasu, łąkach, polach i na słonecznych suchych zboczach.

 

Przyprawa o korzennym zapachu i gorzkawym smaku dzieli się na wiele gatunków różniących się zapachem i ostrością smaku. Kwitnie od czerwca do sierpnia. W okresie kwitnienia zbiera się górne części roślin, suszy w zaciemnionym i przewiewnym miejscu, w temperaturze otoczenia. Ususzone rośliny przechowuje się w szczelnym opakowaniu. Suszone liście oregano mają silniejszy aromat niż świeże liście.

Oregano zawiera olejki eteryczne m.in. tymol, fitonocydy, linalol, a także sterole, taniny, żywice, gorycze, barwniki, witaminę C, kwasy organiczne, flawonoidy i sole mineralne.

Napar z lebiodki działa uspokajająco, przeciwzapalnie, żółciopędnie i przeciwkaszlowo, a także wpływa na poprawę apetytu. Stosuje się ją w zaburzeniach trawienia, nieżytach błon żołądka i dwunastnicy, niedoczynności wątroby, wzdęciach, schorzeniach górnych dróg oddechowych i przy chorobach płuc. Lebiodka poprawia metabolizm. Działa odtruwająco. Popularne mieszanki ziołowe w swoim składzie zawierają lebiodkę. W kosmetyce olejku lebiodki używa się do aromatyzowania mydeł, płynów i kremów.

Oregano - przyprawa niezbędna do pizzy, nadaje się do przyprawiania niektórych zup, jarzyn, sałatek, potraw z pomidorów, z fasoli oraz potraw rybnych. Przyprawia się nim pieczone i duszone mięsa: wieprzowinę, cielęcinę, jagnięcinę i baraninę. Podczas grillowania dobrze jest położyć ziele rośliny na żarzące się palenisko, wówczas pieczone potrawy nabierają przyjemnego, delikatnego aromatu. Oregano należy do głównych przypraw kuchni włoskiej, greckiej, meksykańskiej i hiszpańskiej. We Włoszech, oregano dodawane jest do pizzy i wszystkich potraw pomidorowo-serowych. W Meksyku przyprawia się potrawy z fasoli, chili i pikantne zupy. W Grecji przyprawia się lebiodką, pieczone na grillu, mięsa i ryby.

Roślina ma właściwości barwiące. Z kwiatów otrzymuje się barwnik pomarańczowy, ziele zaś barwi na czarno.

Placek z szynką i pomidorami

Składniki:

• 30 dag mąki pszennej
• 20 g drożdży
• płaska łyżeczka cukru
• 1/2 szklanki wody
• 2 łyżki oliwy
• 1/2 łyżeczka soli
• 1 łyżeczka oregano
• 1 szklanka startego żółtego sera
• 15 dag szynki
• 2 pomidory
• ketchup

Przygotowanie:

1. W letniej wodzie wymieszać drożdże i odstawić na kilka minut w ciepłe miejsce.
2. Mąkę połączyć z fermentującymi drożdżami, dodać cukier i sól.
3. Wyrobić ciasto, zagnieść na kulę i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia.
4. Rozgrzać piekarnik (220 stopni C).
5. Ciasto rozpłaszczyć, posmarować oliwą, ułożyć składniki: szynkę pokrojone pomidory, posypać żółtym serem i oregano.
6. Piec 15-20 minut w temperaturze 220 stopni C.
7. Po wyjęciu dodać sos pomidorowy.