Mniszek pospolity

Mniszek pospolity (Taraxacum officinale) zwany inaczej: mniszkiem lekarskim, mleczem, dmuchawcem, wilczym zębem, hetmańską buławą, podróżnikiem, męską stałością. Gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Mniszek rośnie wszędzie tam gdzie rośnie trawa, na łąkach, polach, w ogrodach i w parkach. Możemy go spotkać w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej.  W Polsce jest rośliną pospolitą występującą na całym obszarze. Mniszek jest wszędobylski i często traktowany jest jak chwast.

Pierwsze wzmianki o mniszku odnajdujemy już w starożytnej Grecji, gdzie wykorzystywany był jako roślina lecznicza m. in. do przemywania oczu. Stosowany zewnętrznie przyspieszał proces gojenia się ran, zwalczał brodawki i kurzajki. Kulinarne właściwości rośliny doceniono w Anglii w XIV wieku zaliczając roślinę do roślin sałatkowych.

Mniszek pospolity, zwany często mleczem, posiada gruby, długi korzeń, koloru jasno brązowego, liście zielone, lancetowate z charakterystycznym podcięciem. Przez środek liścia biegnie żyła z mlecznym sokiem. Kwiaty rośliny są intensywnie żółte. Roślina kwitnie od kwietnia do sierpnia. Owoce zebrane są w dmuchawcu tworząc puszystą kulę. 

Surowcem zielarskim są korzenie, liście i kwiaty. Korzeń rośliny zawiera substancje goryczkowe, żywice, gumy roślinne, sterole, sporo soli mineralnych, kwasy organiczne, garbniki i związki cukrowe. Kwiaty i liście zawierają witaminy z grupy A, B, C, D, sole mineralne, luteinę, olejki eteryczne i związki cukrowe. Mniszek lekarski wykorzystywany jest przy leczeniu dróg żółciowych, wątroby i trzustki. Wywar z korzeni zaleca się przy problemach żołądkowych i kłopotach trawiennych.

W Polsce znamy Mniszka jako niewielki chwast porastający pola, łąki i trawniki. Ale są też takie miejsca na świecie, że ta roślina bardziej przypomina krzew lub drzewo.

W kuchni z młodych liści przyrządza się sałatkę wiosenną. Liście najsmaczniejsze są młode, mają w sobie mniej goryczki, niż te późniejsze zbierane po kwitnięciu rośliny. Młodziutkie listki mlecza są bardzo popularne we Francji, gdzie są składnikiem wiosennych sałatek oczyszczających. Podawane są wraz z sosem winegret w towarzystwie zielonej sałaty, cykorii lub z listkami młodej pokrzywy. Mniszek pospolity jest dodatkiem do zup i sosów. Z kwiatów robi się wino lub po dodaniu sporej ilości cukru uzyskuje się tzw. miodek. Słodki syrop o złotej barwie.  Ususzone i uprażone korzenie używa się jako namiastkę kawy.

Sałatka wiosenna z młodymi liśćmi mniszka pospolitego

Na sałatkę nadają się pierwsze, młode listki mniszka pospolitego zebrane jeszcze przed kwitnieniem rośliny. Dawniej ten popularny chwast wchodził w skład sałatek, surówek i zup. 

 

Składniki:

• 1 szklanka młodych liści mniszka pospolitego
• 1/2 główki sałaty lodowej
• 2 jajka ugotowane na twardo
• 2 pomidory
• 10 dag szynki
• sól i pieprz do smaku
• 1 pęczek szczypiorku
• 1 mała czerwona cebula 
• 2 łyżki majonezu
• 1 łyżka oliwy
• 1/2 łyżeczki cukru
• 1 łyżeczka soku z cytryny

Przygotowanie:

1. Liście mniszka sparzyć wrzątkiem, oczyścić, pozbawić grubszych łodyg.
2. Sałatę lodową oczyścić, porwać na drobne części.
3. Jajka ugotować na twardo, po ostudzeniu pokroić w ósemki.
4. Pomidory pokroić w cząstki, cebulę w drobne talarki. Szynkę pokroić w paski.
5. Przygotować sos. Połączyć majonez z oliwą, dodać cukier i sok z cytryny. Wymieszać dokładnie na gładką emulsję.
6. Wszystkie składniki sałatki wymieszać ze sobą, ułożyć na talerzu, polać sosem, doprawić do smaku solą i pieprzem.
7. Przygotowaną sałatkę posypać szczypiorkiem. Podawać z bagietką.