Ceriman

Ceriman, to owoc monstery deliciosy. W niektórych rejonach świata ma bardziej pospolitą nazwę, jest po prostu banano-ananasem. Monstera deliciosa jest gatunkiem rośliny pochodzącej z tropikalnych lasów deszczowych południowego Meksyku. Poza Meksykiem można ją spotkać w Kolumbii, Wenezueli, Gwatemali, Brazylii, Gujanie Francuskiej oraz w Panamie i Kostaryce. Do Europy monstera została sprowadzona przez Anglików w 1752 roku. To był początek światowej kariery tej rośliny, jako rośliny ozdobnej, z powodu swoich błyszczących, intensywnie zielonych, pięknych liści. Liście tej rośliny porównywane są do szwajcarskiego sera ze względu na liczne nieregularne otwory. Sama roślina jest trująca, ale co ciekawe owoce, które występują tylko w niektórych gatunkach monstery nie są trujące, są jadalne i smaczne.

 

Ceriman osiąga długość do 25 cm i średnicę 3-4 cm. Owoce są stożkowate, zielone, podłużne, pokryte przez liczne maleńkie sześciokątne płytki. Ceriman kształtem przypomina kolbę kukurydzy. Pomiędzy segmentami miąższu znajdują się cienkie, czarne cząstki. Niedojrzałe owoce mogą podrażnić gardło i wywołać uczulenie, ponieważ zawierają szczawiany wapnia tzw. rafidy. Kłujące szczawiany stają się miękkie dopiero kiedy owoc jest w pełni dojrzały. A kiedy dojrzeje po prostu pęka. Jest to główny powód, że banano-ananas nie nadaje się do transportu i konsumpcja tego owocu w znacznej mierze jest ograniczona. 

Dojrzały owoc sam decyduje kiedy będzie można go zjeść. Wówczas zaczyna pękać, miąższ odchodzi od skóry i od niejadalnego rdzenia, do którego jest przyczepiony. Pęka powoli, bywa że część owocu już nadaje się do zjedzenia, ale pozostała jest jeszcze zwarta i musi dojrzeć. Dojrzały owoc wydziela ostry zapach. Smakiem przypomina banana, mango i ananasa. Ceriman zawiera białko, tłuszcze, cukier, błonnik, wodę oraz w niedojrzałym owocu spore ilości kwasu szczawiowego.

Najczęściej owoce zjadane są na surowo lub można je dodawać do sałatek owocowych. Z miazgi banano-ananasa robi się słodkie przetwory, które wykorzystywane są do deserów m.in do lodów. W Meksyku z owocu cerimanu wytwarza się wina musujące i słodkie napoje.

Pigwowiec

Pigwowiec (Chaenomeles superba) - rodzaj rośliny z rodziny różowatych, często mylnie nazywany pigwą. Botanicznie są to dwie zupełnie inne rośliny. Owoce pigwowca są małe, okrągłe i bardzo twarde. Dojrzewające owoce podobne są do orzechów włoskich będących jeszcze w zielonej skórce. Pigwowiec występuje głównie w Polsce. Jest to krzew rosnący w przydomowych ogrodach. Kwitnie przepięknymi różowo-czerwonymi kwiatami. Owoce zbiera się po pierwszych przymrozkach, wówczas są najsmaczniejsze.

Owoce pigwowca zawierają sporo witaminy C i pektyn. Są bardzo, bardzo kwaśne, mają przyjemny zapach i zdecydowany smak. Pigwowiec jest idealnym owocem na przetwory. Konfitura z owoców z powodzeniem zastępuje cytrynę. Można ją dodawać do herbaty i ciast. Spora ilość witaminy C sprawia, że jedząc ją systematycznie w porze jesienno-zimowej wzmacniamy organizm, chroniąc się przed przeziębieniem.

Udka kurczaka w konfiturze z pigwowca

Składniki:

• 2 szt. udka kurczaka
• 1 łyżeczka ostrej papryki w proszku
• sól do smaku
• 2 szt. owoców pigwowca
• 1 łyżka oliwy
• 1 łyżka oleju do smażenia
• 2 łyżki cukru
• 2 łyżki miodu

Przygotowanie:

1. Oczyszczone udka kurczaka natrzeć ostrą papryką, skropić oliwą, zawinąć w papier do pieczenia i wstawić do rozgrzanego piekarnika na 30 minut (temp. pieczenia 200 stopni C).
2. Przygotować konfiturę: pigwowca pokroić w bardzo drobną kostkę i smażyć na patelni, aż stanie się miękki, dodać cukier i miód. Całość jeszcze chwilę smażyć, aż cukier się rozpuści.
3. Upieczone udka kurczaka posmarować konfiturą, wstawić do piekarnika i lekko je zarumienić.

Cukinia - Kabaczek

Cukinia - Kabaczek (Cucurbita pepo) - pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Północnej lub Południowej i należy do roślin dyniowatych. Jednak znane nam określenie "cukinia" zostało po raz pierwszy wprowadzone we Włoszech i to nie tak dawno, bo w XIX wieku. Wcześniej "Zucchina" była po prostu małą dynią. To Włosi jako pierwsi wyselekcjonowali ten gatunek, z wielu innych dyniowatych, które już od XVI wieku zagościły na włoskich stołach. 

 

Pomimo, że cukinia i kabaczek to ten sam gatunek, to w Polsce roślina uprawiana jest pod obiema nazwami. Potwierdzenie błędnej tezy, że są to zupełnie inne gatunki rośliny dopełnia fakt, że warzywo w różnym okresie wzrostu, na różnym etapie dojrzewania i o innych porach dojrzewania różni się od siebie dość znacznie. Powszechnie przyjęło się, że cukinia pojawiająca się wiosną, latem jest delikatniejsza, zwykle nieco mniejsza, słodsza, bez twardych, dużych pestek, żółta i zielona. Taka cukinia jest delikatna, słodkawa. Kabaczek, to nazwa dojrzałej cukinii, znacznie większej z pestkami, wyglądem przypominający maczugę, ale również zielonej lub żółtej, żółto-pomarańczowej. 

Ciekawostką też jest fakt, że cukinia w sensie anatomicznym to owoc, a właściwie jagoda z rodziny pepo, ale przyjęło się potocznie nazywać ją "warzywem", tak jak pomidor, awokado, ogórek czy bakłażan.

 
Istnieje wiele odmian cukinii-kabaczków różniących się znacznie między sobą kształtem, wyglądem i smakiem. Jadalne są kwiaty i owoce. Najbardziej delikatne w smaku są owoce nie w pełni dojrzałe o delikatnej skórce, jasnym, soczystym miąższu i długości około 15 cm, czyli te potocznie nazwane cukinią. Są delikatniejsza w smaku od kabaczka i można ją spożywać na surowo.

 Cukinia zawiera witaminy A, B1, B2, K, PP oraz C i składniki mineralne takie jak potas, wapń i żelazo. Należy do warzyw niskokalorycznych, co stanowi świetny dodatek do wielu dań. Dobrze wpływa na przemianę materii i dobrze działa na nasz układ pokarmowy. Bardzo ważne jest to, że owoce nie kumulują metali ciężkich i dlatego należy do rośli przyjaznych naszemu organizmowi.

 

Cukinia największą popularnością cieszy się w krajach basenu morza śródziemnomorskiego oraz w południowej części Rosji. Zwykle podawana jest na ciepło jako przystawka lub danie główne. Można ją gotować, gotować na parze, grillować, piec, dusić i smażyć. Smażoną delikatną cukinię najlepiej podać z dipem, przygotowanym z jogurtu, kopru i czosnku. Można ją również przygotować w towarzystwie innych warzyw, tak jak ratatouille, popularną potrawę prowansalską, przygotowaną z letnich warzyw na oliwie z oliwek i gotowanych przez dłuższy czas na małym ogniu.

Cukinia może być faszerowana mięsem, warzywami i owocami. Popularnym daniem w Grecji jest cukinia nadziewana mielonym mięsem, ryżem, przyprawami i ziołami. Podawana z sosem avgolemono (z greckiego: jajko-cytryna), greckiego sosu przygotowanego z jajek i soku z cytryny, czasami z dodatkiem szafranu, aby uzyskać bardziej intensywny kolor.

Tarta lub quiche z cukinii, pizza z dodatkiem kwiatów cukinii, chleb i inne wypieki, to specjalność kuchni francuskiej i włoskiej. W Rosji i na Ukrainie kabaczki smaży się lub piecze na oleju, podaje z kwaśną śmietaną i szczypiorem. Inną popularną potrawą jest pikantny tatar z cukinii, cukinia zapiekana z żółtym serem bądź pod beszamelem.

Cukinia zapiekana z serem

Składniki:

• 1 cukinia średniej wielkości
• 1 szklanka startego żółtego sera np. gouda
• 2 jaja
• 1 szklanka mleka
• 1 ząbek czosnku
• 1/4 łyżeczki pieprzu cayenne
• 1 łyżeczka słodkiej papryki
• sól do smaku
• 1 łyżka oliwy

Przygotowanie:

1. Naczynie do zapiekania natrzeć ząbkiem czosnku i wysmarować oliwą.
2. Cukinię pokroić w plastry i poukładać w naczyniu tak, aby zachodziły na siebie.
3. Tartym serem posypać cukinie.
4. Do mleka wbić całe jaja, dokładnie wymieszać, doprawić do smaku solą, pieprzem i papryką. Mlekiem zalać cukinie.
5. Wstawić cukinie do pieca nagrzanego do 190 stopni. Początkowo przykryć cukinie folią aluminiową i przez 30 minut, później zdjąć folię i piec przez 15-20 minut, aż zapiekanka nabierze złotego koloru.

  Kwiaty cukinii

 

Najprostszą formą podawania kwiatów cukinii, to usmażenie kwiatów w głębokim tłuszczu. Frittella di fiori di zucca, to nic innego jak przygotowanie ciasta naleśnikowego, zanurzanie oczyszczonych kwiatów w cieście i smażenie ich w gorącym tłuszczu. Ciasto może być wzbogacone o wyciśnięty ząbek czosnku, zmiksowanego świeżego pomidora, bazylii lub oregano. 

Kwiaty cukinii mogą być też nadziewane mieszanką mięsa, ryżu, z różnymi przyprawami, orzechami, nasionami. Mogą być smażone lub duszone. W Grecji nadziewa się je białym serem owczym lub kozim, mieszanką ryżu, czasami mięsem i dusi w sosie pomidorowym. 

Smażone kwiaty cukinii

Składniki:

• 10 kwiatów cukinii
• 25 dag mięsa mielonego drobiowego
• 1 cebula
• 2 kromki angielki
• 1/2 szklanki mleka
• 20 dag mąki pszennej 
• 2 łyżki bułki tartej
• 1 łyżka masła
• sól i pieprz
• olej do smażenia

Przygotowanie:

1. Rozpoczynamy przygotowując farsz, którym napełnimy kwiaty cukinii. Na patelni smażymy pokrojoną w drobną kostkę cebulę, dodajemy rozdrobnione mięso mielone, namoczoną w mleku angielkę, doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Smażymy, aż mięso nie będzie surowe.
2. Z kwiatów cukinii usuwamy słupki, a środek kielicha delikatnie napełniamy farszem.
3. Kwiaty otaczamy delikatnie mąką.
4. Smażymy kilka minut na rozgrzanym oleju, obracając kwiatem co pewien czas, uważając aby nie za mocno nam się zarumienił.
5. Roztopione masło łączymy z bułką tartą.
6. Wyjmujemy kwiaty, osuszamy z tłuszczu papierowym ręcznikiem. Podajemy gorące polane zarumienioną bułką tartą.

Ostryga jadalna

Ostryga jadalna (Ostrea edulis) - jest to gatunek osiadłego małża nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych. Występuje w północno-wschodniej części Oceanu Atlantyckiego oraz w Morzu Śródziemnym. Żyje na przybrzeżnych skałach, w pobliżu lądu, na głębokości kilku metrów. Ostrygi jadalne uznane są za najcenniejsze mięczaki jadalne, poławiane i hodowane. 

 

Ostrygi znane były już w starożytności. Starożytni Rzymianie specjalizowali się w ich hodowli, budując w tym celu pierwsze specjalne zbiorniki ze słoną wodą. Około XVII wieku na stołach królów polskich zaczęły pojawiać się dania kuchni francuskiej, a wraz z nimi ostrygi, bardzo popularne we Francji. Do XIX wieku ostrygi należały do najczęściej wyławianych mięczaków żyjących w naturalnym środowisku. Aby zapobiec ich wyginięciu powstały hodowle różnych gatunków ostryg. Najpopularniejsza, najsmaczniejsza jest ostryga jadalna, która cieszy się największą popularnością we Francji, Wielkiej Brytanii, Japonii i Stanach Zjednoczonych. 

 

Muszla ostrygi jadalnej jest owalna, lekko zwężająca się z jednej strony, o długości ponad 20 cm. Największe okazy sięgają około 40 cm. Powierzchnia muszli jest szorstka, chropowata, nierówna, w kolorach szarych, kremowych, żółtawych i zielonych. Wnętrze muszli jest zazwyczaj białe, lekko niebieskie i różowe. Mięso ostrygi jadalnej jest beżowo-szare, soczyste. 

Ostrygi zawierają witaminy z grupy B, glikogen, selen, fluor, wysokowartościowe białko, żelazo, cynk i magnez. Są najbogatszym źródłem cynku pochodzenia naturalnego, a to oznacza, że są silnym afrodyzjakiem. Casanova pochłaniał pięć tuzinów ostryg dziennie.

Ostrygi zazwyczaj jadane są na surowo. Po skropieniu cytryną mięso małży bez gryzienia należy połknąć wraz z płynem, który znajduje się w muszli. Ze względu na wysoką cenę ostrygi uznawane są za symbol luksusu. W restauracjach ostrygi podawane są w otwartych już muszlach, na talerzu ułożonym na pokruszonym lodzie. Można je piec, smażyć, grillować, zapiekać i gotować. Są dodatkiem do wykwintnych sałatek, nadają się również do marynowania.

Ostrygi a'la Rockefeller

Składniki:

• 10 świeżych ostryg
• 4 łyżki masła
• 1 cebula
• 1 ząbek czosnku
• 125 g liści świeżego szpinaku
• 1/2 czerwonej papryki
• 2 łyżki bułki tartej
• sól i pieprz do smaku
• 2 łyżki oliwy
• 4 łyżki startego parmezanu
• cytryna
• natka pietruszki

Przygotowanie:

1. Na patelni rozgrzewamy masło, dodajemy drobno pokrojoną cebulę i czosnek, podsmażamy na średnim ogniu, aż się zeszklą.
2. Szpinak namoczyć, dokładnie wypłukać, osączyć z wody i osuszyć. Na rozgrzaną oliwę wrzucać partiami szpinak i smażyć, aż liście będą miękkie. 
3. Do szpinaku dodajemy podsmażoną cebulę i czosnek, mieszamy i smażymy jeszcze jedną minutę, dodajemy natkę pietruszki, doprawiamy solą i pieprzem.
4. Na otwartą ostrygę nakładamy po łyżce szpinaku, drobno pokrojoną paprykę, posypujemy bułką tartą i startym parmezanem.
5. Pieczemy w nagrzanym piekarniku w temperaturze 220 stopni C przez 15 minut, aż do zarumienienia. 
6. Zapiekane ostrygi podajemy gorące z plasterkami cytryny. 

Halloumi

Halloumi, oryginalny cypryjski ser wytwarzany z niespasteryzowanego mleka owczego i koziego. Jest biały z charakterystyczną warstwową teksturą, elastyczny, błyszczący, lekko gumowaty. Ma słony, lekko słodki, maślany smak. 

 

Prawdopodobnie wytwarzany był już w czasach Bizancjum. Od wielu stuleci ser wytwarzany jest według ściśle przestrzeganej receptury, dawniej tylko z surowego mleka owczego i koziego, a obecnie również z mieszanki mleka owczego, krowiego i koziego. Od wieków produkuje się go na Cyprze. Ser Halloumi bardzo szybko zyskał popularność na całym Bliskim Wschodzie, później w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Obecnie można go kupić na całym świecie. 

 

Produkuje się różne odmiany sera, z dodatkiem mleka krowiego, ze skórką lub bez.  Tradycyjny ser ma półkolisty kształt o wadze 220 - 270 gramów lub może mieć kształt prostokątnej kostki. W słonej wodzie wytworzonej z naturalnych soków można go przechowywać około roku. 

Ser Halloumi zawiera tłuszcze, węglowodany, białko i sól. Zawiera witaminy z grupy B oraz witaminy A, D, E, K. Jest cennym źródłem magnezu, wapnia, fosforu, potasu oraz sodu. Jest dość kaloryczny i ma wysoką zawartość cholesterolu. 

Istnieją dwa główne typy haloumi: świeże i dojrzałe. Świeże halloumi ma półtwardą, elastyczną konsystencję i łagodniejszy, mniej słony smak w porównaniu do wersji starej. Ponieważ dojrzałe halloumi jest przechowywane w solance, ma twardszą, bardziej suchą teksturę, a także bardziej słony smak. Obie wersje mają lekki miętowy smak, ze względu na dodanie mięty podczas produkcji sera.

Ser często doprawiony jest miętą dla dodania mu smaku. Halloumi możemy gotować, smażyć i piec. Można jeść bez dodatków, ale również z warzywami, lub jako składnik sałatek. Cypryjczycy często podają Halloumi ze schłodzonym arbuzem i winogronami, dodają również do wieprzowiny i jagnięciny. Dzięki swojej elastyczności ser można zetrzeć na tarce, nie kruszy się, więc doskonale "kończy" danie. Poddany obróbce termicznej nabiera ciekawego smaku, a co ciekawe pod wpływem temperatury nie topi się, jest więc idealny do smażenia i grillowania. Usmażony w panierce jak kotlety schabowe idealnie się sprawdza w daniach wegetariańskich. Znakomicie smakuje zapieczony na pizzy lub w zapiekankach. 

 

W 2021 roku ser wpisano do unijnego rejestru produktów o chronionej nazwie pochodzenia (ChNP).

 

Smażony ser Halloumi 

Składniki:

• 4 półcentymetrowe plastry sera Halloumi
• 1 owoc granatu
• 1 szklanka rokietty siewnej 
• tłuszcz do smażenia
  

Przygotowanie:

1. Rokiettę siewną myjemy, suszymy, usuwamy starsze liście i najgrubsze łodygi. 
2. Na patelni rozgrzewamy tłuszcz i układamy plastry sera. Smażymy krótko, z każdej strony, na złoty kolor.
3. Na talerzu układamy rokiettę, na niej plastry sera. Z granatu wyjmujemy pestki i posypujemy nimi usmażony ser Halloumi.