Flaszowiec

Flaszowiec (Annona) - pochodzi z rodziny flaszowcowatych. Rodzaj ten składa się z dużej grupy drzew lub krzewów liczącej około 100 gatunków. Flaszowiec jest powszechnie uprawiany w krajach tropikalnych na całym świecie oraz ciepłych strefach podzwrotnikowych (m.in. na Florydzie, południowych Chinach). Na europejski rynek trafiają owoce uprawiane głównie na Maderze i Wyspach Kanaryjskich. 

Nie wszystkie rodzaje flaszowca posiadają owoce, ale te które posiadają są cennymi drzewami owocowymi. Owoc jest doskonałym źródłem witaminy C, B2, B6 i PP, dostarcza żelazo, magnez, fosfor, potas, błonnik i tiaminę. Najbardziej cenione gatunki:

• Flaszowiec peruwiański, cherymoja, czerymoja (Annona cherimola) - gatunek pochodzący z Andów, z Ameryki Południowej - dolina Ekwadoru, Boliwii, Peru i Kolumbii. Obecnie uprawiany także w Afryce, Hiszpanii, Portugalii i Izraelu. Cherymoja dość często przedstawiana była w sztuce: w ceramice, w glinianych rzeźbach. Najstarsze odnalezione dzieło, to wykonany w kształcie butelki owoc flaszowca. Butelka wykonana przez kulturę Cupisinique około 1000 do 200 p.n.e. Owoce flaszowca peruwiańskiego przypominają olbrzymią truskawkę, osiągają do 20 cm długości, mają kremowy miąższ z fakturą jak sorbet, o słodko-kwaśnym smaku przypominającym połączenie banana, ananasa, mango. Cherymoja ma liczne brązowo-czarne nasiona, wielkości fasoli. Mark Twain nazwał cherimoye "najsmaczniejszym owocem znany ludziom".

• Flaszowiec łuskowaty, czyli jabłko cukrowe (Annona squamosa) - występuje na tropikalnych terenach Antyli, grupie wysp położonych w basenie Morza Karaibskiego. Dorasta do 8 m wysokości. Drzewo mocno rozgałęzione rodzi owoce zwane jabłkami cukrowymi. Owoce okrągłe, lub w kształcie serca, osiągają wielkość 7-10 cm. Bardzo słodki, biało-żółty, miąższ pokryty jest zieloną skórką z białym meszkiem. Owoc jedyny wśród flaszowców podzielony jest na segmenty, które gdy są w pełni dojrzałe odsłaniają swoje wnętrze.

• Atemoya (Annona-atemoya) - połączenie dwóch gatunków flaszowców: peruwiańskiego z łuskowatym. Owoc pochodzący z tropikalnych regionów Ameryki. Nazwa stanowi połączenie lokalnych nazw obu tych owoców: ate + cherimoya. Atemoya ma zieloną skórkę pokrytą licznymi wypukłościami, miąższ soczysty o barwie kremowej, słodki, o konsystencji budyniu. Owoc zawiera wiele toksycznych nasion, chociaż mniej niż flaszowiec łuskowaty.

• Flaszowiec miękkociernisty, guanabana, graviola (Annona muricata) - niewysokie drzewo z Ameryki Środkowej. Kwitnie przez cały rok i co miesiąc owocuje. Owoce kształtu nerkowatego pokryte są zieloną skórką, wyrostki znajdujące się na niej zakończone są kolcami. Guanabana osiąga wielkość arbuza i wagę około 2-3 kg. Owoce mają słodkawo-kwaśny smak, miąższ jest śnieżnobiały z licznymi czarnymi nasionami.

• Flaszowiec górski (Annona montana) - pochodzi z Ameryki Środkowej, Amazonii i  Karaibów. Owoce o długości do 18 cm są włókniste, pokryte szorstką powierzchnią łuszczącą. Kształt owocu przeważnie okrągły z ciemnozieloną skórą, która pokryta jest krótkimi kolcami. Aromatyczny miąższ jest koloru żółtego i ma gorzko-kwaśny smak.

• Flaszowiec afrykański (Annona senegalska) - przybiera formę krzewu lub niewielkiego drzewa, rosnące od dwóch do sześciu metrów wysokości. Pochodzi z Afryki. Pierwsze zbiory pochodzą z Senegalu. Tworzy małe owoce, które mają biały miąższ o łagodnym smaku ananasa. Gdy owoce są młode mają kolor zielony, podczas dojrzewania kolor ten zamienia się z żółtego na pomarańczowy. Kwiaty flaszowca afrykańskiego są dodawane do przypraw lub wykorzystywane jako dekoracja potraw. Liście spożywane są jako warzywo. W Afryce Zachodniej liście są ulubioną dietą żyraf.

• Flaszowiec purpurowy, soncoya, sincuya (Annona purpurea) - ma okrągłe lub jajowate owoce 20 cm długości, które pochodzą z południowego Meksyku, Ameryki Środkowej i części Ameryki Południowej. Brązowo-czerwony owoc pokryty jest kolcami. Miąższ o łagodnym, przyjemnym smaku, przypominającym mango, bardzo aromatyczny, koloru od kremowego do żółto-pomarańczowego. 

• Flaszowiec siatkowaty, jabłko jamajskie (Annona reticulata) - występuje na terenie Antyli, w Meksyku oraz w Azji. Owoce o miękkim i bardzo słodkim miąższu. Kształt owocu jest przeróżny: okrągły, podłużny, w kształcie serca lub po prostu nieregularny. Wielkość w zależności od odmiany od 7 do 12 cm. Dojrzały owoc jest żółtawy lub brązowy, z czerwonymi pasemkami przypominający sieć lub siatkę, stąd wzięła się nazwa flaszowca.

Owoce flaszowca najlepiej spożywać na surowo, bez skórki. Owoce są bardzo smaczne i aromatyczne. Najprostszy sposób, to przecinamy owoc wzdłuż i łyżeczką wyjadamy miąższ. Można też po usunięciu nasion przykryć owoc folią spożywczą i wstawić na kilka godzin do zamrażalnika. W ten sposób otrzymujemy aromatyczny sorbet z flaszowca. Z mrożonych owoców można przygotować Smoothie, zmiksowany i schłodzony napój na bazie owocu, o gęstej i kremowej konsystencji.  Owoce flaszowca m.in. cherymoja czy jabłko cukrowe doskonale nadają się jako dodatek do słodkich lub wytrawnych sałatek. Zmiksowany miąższ można używać jako nadzienie do naleśników, omletów i gofrów. Owoce można również piec i grillować.

Nasiona flaszowca są trujące, zawierają toksyczny sok, który jest również niebezpieczny dla naszych oczu, dlatego też po przekrojeniu owocu najlepiej je usunąć.

  Mleczny koktajl z flaszowcem peruwiańskim

Składniki:

• 3 dojrzałe cherimoyas pozbawione pestek
• 3/4 szklanki cukru pudru
• 1 szklanka wody
• 1 szklanka jogurtu 
• 1/2 szklanki śmietanki 36%
• sok z 2 cytryn
• 1/2 łyżeczki drobno startej skórki z limonki

Przygotowanie:

1. Łączymy wodę z cukrem, podgrzewamy mieszając na małym ogniu, aż cukier się rozpuści. Przygotowany syrop schładzamy i dodajemy jogurt i śmietankę.
2. Łączymy miąższ flaszowca z syropem i sokiem z cytryn, wlewamy do metalowej foremki i wstawiamy do zamrażalnika na 2-3 godziny, aż masa zaczyna twardnieć. 
3. Przekładamy masę do miski i mikserem ubijamy na gładką masę.
4. Ponownie przekładamy do metalowej foremki i wstawiamy do zamrażarki do zastygnięcia.
5. Koktajl podajemy przybrany startą skórką z limonki.