Rajskie jabłka

Rajska jabłoń, jabłoń ozdobna (Malus) - gatunek drzewa z rodziny różowatych. Występuje w klimacie umiarkowanym w południowej Europie. Niewysokie jabłonie rodzące małe, drobne owoce nazwano rajskimi. Rajskie jabłonie są łatwe w uprawie, rosną na glebach żyznych i lekko wilgotnych, wymagają słonecznego stanowiska.

Rajskie jabłonie dzielone są na wiele podgatunków i odmian, które różnią się pokrojem, barwą kwiatów od białych poprzez różowe, aż do purpurowych, barwą liści, wielkością i kolorem owoców. Owoce, małe jabłuszka, mają skórkę w kolorze od złocistego do ciemnoczerwonego, a miąższ w kolorze od jasnozielonego do ciemnoczerwonego. Jabłuszka są kwaśne, czasami cierpkie i mało soczyste, ale za to bardzo dekoracyjne.

Z gatunków bardzo popularnych należy wymienić:

• Jabłoń purpurową (Malus x purpura) - należy do mieszańców i charakteryzuje się pięknymi ciemnoczerwonymi, purpurowymi kwiatami i owocami. Drzewo osiąga wysokość do 5-6 m wysokości. Odmiany tej jabłoni są bardzo dekoracyjne.
• Jabłoń jagodowa (Malus baccata) - przybiera formę krzewu lub niewielkiego drzewa. Owoce osiągające wielkość około jednego centymetra mają barwę żółtą lub czerwoną.
• Jabłoń kwiecista (Malus floribunda) - pochodzenie tego gatunku nie jest dokładnie znane, przypuszcza się, że roślina pochodzi z Japonii, została sprowadzona do Europy w pierwszej połowie XIX wieku. Kwitnie na różowo. Jej żółte owoce są niewielkie, ich wielkość nie przekracza jednego centymatra.
• Jabłoń niska (Malus pumila) - nieduże drzewo silnie rozgałęzione wydaje kuliste owoce o średnicy 2 cm. Kolor owoców żółty, czasami czerwony.

Rajskie owoce zawierają spore ilości witaminy C i A, kwasy organiczne, garbniki, węglowodany, sole mineralne. Jabłka są bogatym źródłem błonnika, zawierają liczne związki fitochemiczne oraz flawonoidy, takie jak florydzyna i kwercetyna, które odgrywają ważną role w zwalczaniu chorób serca i nowotworów. Mają właściwości przeciwzapalne, przeciwwrzodowe i antywirusowe.

Owoce rajskiej jabłoni nie nadają się do bezpośredniego spożycia, ale znakomicie nadają się na przetwory. Można z nich przyrządzać doskonałe dżemy i konfitury. Można je kandyzować w cukrze. Takie owoce wykorzystujemy później do dekoracji deserów m.in. do ciast i tortów, a także do drinków. Wyglądają bardzo efektownie oblane białą, bądź czarną czekoladą. Kandyzowane jabłuszka można dodawać do herbaty. Wzbogacają smak surówek i sałatek. Smaczną propozycją jest połączenie marchewki z rajskimi jabłkami i miodem. Jabłuszka można piec i dodawać do dziczyzna, drobiu i stosować jako dodatek do sosów.

 Ciasto francuskie z jabłkami

Składniki:

• 1 kg jabłek
• 300 g rajskich jabłek
• 150 g cukru
• 1 łyżka cukru waniliowego
• 50 g smażonej skórki pomarańczowej
• 3 płaty ciasta francuskiego
• 2 płaty ciasta filo
• 150 g masła
• 1 łyżka bułki tartej

Przygotowanie:

1. Jabłka obieramy, usuwamy pestki i kroimy drobno. Do jabłek dodajemy cukier, cukier waniliowy, skórką pomarańczową i mieszamy razem. Smażymy przez około 10 minut, aż owoce będą miękkie.
2. Formę do pieczenia smarujemy masłem i obsypujemy bułką tartą. Układamy pierwszy płat ciasta francuskiego, ponownie smarujemy masłem, przykrywamy drugą warstwą ciasta francuskiego, nakłuwamy widelcem w kilku miejscach i pieczemy około 15 minut w temperaturze 200 stopni C.
3. Podpieczone ciasto posypujemy tartą bułką i rozkładamy na nim masą jabłkową. Kolejnym płatem ciasta francuskiego przykrywamy masę jabłkową, nakłuwamy widelcem w kilku miejscach.
4. Na wierzchu jabłecznika układamy ciasto filo i rajskie jabłuszka. Ciasto pieczemy około 30 minut w temperaturze 200 stopni C.

Gujawa

Gujawa, guajawa, gruszla (Psidium) - roślina z rodziny mirtowate obejmująca około 100 gatunków roślin tropikalnych. Inne nazwy tej rośliny: guawa, gwajawa, gojawa.
Gujawa, wiecznie zielone drzewo, pochodzi ze środkowej i północnej części Ameryki Południowej. Niektóre gatunki rodzą bardzo smaczne owoce i to dla nich drzewa gruszli uprawia się od dawien dawna. Światową popularność gujawa zawdzięcza Hiszpanom, którzy zasmakowali w aromatycznych owocach, podczas swoich wędrówek po północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Na długo przed przybyciem Europejczyków gujawa była powszechnie znana i wykorzystywana przez Indian.
Obecnie uprawy gruszli można spotkać w różnych częściach świata: w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej, w Indiach, Afryce, Australii, w USA, na Hawajach i na Kubie.

Najpopularniejsze, a jednocześnie najsmaczniejsze owoce to odmiany:

• gujawa truskawkowa, gruszla truskawkowa,  potocznie nazwana katleją - pochodzi z terenów Ameryki Południowej, najczęściej możemy ją spotkać w Brazylii i Urugwaju. Owoce koloru ciemnoczerwonego o miąższu białawym mają orzeźwiający słodko-kwaśny smak i aromat przypominający truskawki.
• gujawa gwinejska, gruszla gwinejska - owoce o kształcie okrągłym lub gruszkowatym, z cienką i delikatną skórką. Owoce, o barwie od jasnozielonej przez żółtą, różową, aż do czerwonej, posiadają jasny lub czerwony miąższ. Zapach tej odmiany jest silny i dość charakterystyczny. Pestki bardzo twarde, dość liczne.
• gujawa pospolita, gruszla jabłkowa, gruszla właściwa - pochodzi z regionu Karaibów, Ameryki Środkowej i północnej części Ameryki Południowej. Posiada słodko-kwaśny smak i zawiera małe, jadalne pestki. Owoce jagodowe wielkości jabłka, o miękkiej, woskowatej skórce i zróżnicowanym odcieniu od żółtego do zielonego.

Gujawa w naturze rośnie na wysokości 10 m, kora jest ciemnoczerwona lub brązowa. Ma ciemnozielone liście, kwiaty białe, które wydzielają przyjemny zapach. Roślina miododajna kwitnie dwa razy w roku. Owoce z uprawy zawierają niewielką ilość twardych nasion. Owoce długości 3-10 cm, w zależności od odmiany, mają wygląd kulisty lub gruszkowaty, kolor miąższu: biały, różowy, łososiowy lub czerwony. Kolor skórki od zielonego do jasnożółtego.

Owoce gujawy zawierają spore ilości witaminy C, PP oraz prowitaminy A, witaminy z grupy B, zwłaszcza B12 i witaminę E. Są doskonałym źródłem fosforu, magnezu, potasu i żelaza. Zawierają śladowe ilości cynku, miedzi i manganu. Są bogate w błonnik i kwasy omega3.  

Liście gujawy mają właściwości lecznicze, działają przeciwbiegunkowo i przeciwbakteryjnie. Owoce wzmacniają układ pokarmowy poprzez poprawę perystaltyki jelit i pomagają w utrzymaniu prawidłowej wagi, wpływają korzystnie na pracę serca. Liście i kora używane w medycynie ludowej jako środek przy ostrej chorobie zakaźnej jelit - dyzenterii. Sok z gujawy ma korzystne działanie w leczeniu górnych dróg oddechowych, astmy i nadciśnienia tętniczego.

Owoce spożywa się na surowo lub używa do przygotowania sałatek i deserów. Stanowią składnik różnych ciast i ciasteczek. Zmiksowane owoce są doskonałą bazą do przygotowania kremów, musów i lodów. Z owoców i liści przyrządza się herbatki owocowe. W przemyśle spożywczym owoce gujawy wykorzystywane są jako surowiec do produkcji różnego rodzaju przetworów: galaretek, marmolad, dżemów, soków i syropów. Smacznym rozwiązaniem jest dodanie dojrzałych owoców do sałatek owocowych lub do wytrawnych sałatek warzywnych. Jako dodatek do mięs i ryb można owoce, przekrojone na pół, smażyć na maśle, piec lub grillować.

Drzewo gujawy używa się jako podpałkę w grillowaniu. Gujawa jest trudnym owocem do transportu. Dojrzałe owoce przechowuje się bardzo krótko, zaledwie kilka dni.

 Kremowy deser z gujawą

Składniki (2 porcje):

• 6 owoców gujawy
• 500 g śmietany kremówki
• 2 łyżeczki żelatyny
• 1 szklanka pokruszonych herbatników
• 2 łyżki cukru
• 1 łyżeczka cukru waniliowego
• 1/2 tabliczki czekolady

Przygotowanie:

1. Gujawę obieramy ze skóry i kroimy w drobną kostkę.
2. Łączymy śmietanę z cukrem, cukrem waniliowym i żelatyną rozpuszczoną w 2 łyżkach gorącej wody. Mikserem ubijamy śmietanę, aż uzyskamy gładki krem. Pozostawiamy chwilę, aż masa zacznie tężeć.
3. W naczyniu układamy:  warstwę śmietanowego kremu, pokruszone herbatniki, owoce gujawy, warstwę kremu. Wierzch ozdabiamy pokruszoną czekoladą.
4. Deser wstawiamy do lodówki, aż lekko się schłodzi.