Pochrzyn - Yam - Jam

Pochrzyn, yam, jam, chiński ziemniak, ignam (Dioscorea) - roślina należąca do rodziny pochrzynowate. Rodzaj warzywa, którego bulwy są jadalnym korzeniem wieloletnich pnączy występujących głównie na obszarach tropikalnych całego świata. Pochrzyn występuje w naturze i w uprawie. Największe zbiory odnotowuje się w Afryce Zachodniej, szczególnie w Ghanie i Nigerii, oraz w Azji i Ameryce Południowej. Źródła nie są zgodne co do ilości istniejących gatunków pochrzynu. Bezpieczniej uznać, że jest ich ponad 200 i drugie tyle podgatunków m. in. pochrzyn cebulowy, skrzydlaty, chiński, włochaty, słoniowy. Niektóre z nich zawierają trującą dioskorynę, która ulega rozkładowi podczas gotowania. Ignam cebulowy i skrzydlaty pochodzi prawdopodobnie z Himalajów, zaś chiński z Azji Wschodniej.

Yam może dochodzić do 20 kg, ale bywają też bulwy o ciężarze 50 kg. Ma kształt maczugowaty lub kulisty. Skóra wygląda jak kora drzewa, jest spękana, szaro-brązowa. Bulwa zawiera jasny miąższ, koloru białego lub kremowego. Jadalne są bulwy i owoce.

Pochrzyn zawiera skrobię, sód, potas, węglowodany, witaminy A, D, B6, B12 oraz żelazo, wapń i magnez. Dawniej rosnący dziko ignam w krajach amerykańskich, szczególnie w Meksyku, wykorzystywano przy bólach jelitowych. Pochrzyn łagodzi objawy menopauzy, łagodzi problemy hormonalne i płciowe, jest dość energetyczny. Wspomaga leczenie reumatyzmu i artretyzmu.

Bulwy jedzone są w całości lub przerabiane na mączkę. Można je gotować, smażyć lub piec. Nadają się do sałatek, potraw warzywnych i mięsnych. Są doskonałym dodatkiem do gulaszu. W Afryce popularna potrawa mączna, o intrygującej nazwie Fufu, przygotowywana była początkowo jedynie z bulw pochrzynu. Obecnie yam zostaje zastąpione maniokiem. Potrawa to masa mączna, zbliżona konsystencją do ciasta, która ulega fermentacji. Spożywa się ją, lepiąc palcami niewielkie kulki, które jedząc zanurzamy w sosie lub w zupie.  Z pochrzynu przygotujemy jednogarnkową potrawę lub  zapiekankę.

 Zapiekany pochrzyn z ziarnami słonecznika

Składniki:

• 1 kg pochrzynu
• 500 g startego żółtego sera
• 40 g łuskanych ziaren słonecznika
• 300 g śmietany 18 %
• 2 jajka
• 1 łyżka masła
• sól i pieprz

Przygotowanie:

1. Umyty pochrzyn gotujemy w osolonej wodzie przez 15 minut. Odcedzony i ostudzony kroimy w 0,5 cm plastry.
2. Piekarnik rozgrzewamy do temperatury 200 stopni C.
3. Żaroodporne naczynie natłuszczamy masłem, układamy plastry pochrzynu, polewamy śmietaną połączoną z jajkami, posypujemy startym żółtym serem, doprawiamy solą i pieprzem.
4. Pochrzyn pieczemy około 30 minut.
5. Zapiekankę podajemy gorącą, posypujemy uprażonymi na suchej patelni ziarnami słonecznika.

Kolokazja jadalna - Taro

Kolokazja jadalna, taro, kleśnica jadalna (Colocasia esculenta) - gatunek rośliny z rodziny obrazkowate. Bulwy pochodzą z Birmy i indyjskiego stanu Assam. Roślina znana już była w starożytności. Obecnie występuje w strefie tropikalnej i subtropikalnej, głównie w Polinezji i na Wyspach Hawajskich, ale również w Afryce oraz Południowej i Północnej Ameryce.

Kolokazja jest często mylona z bulwami jamsu (Dioscorea batatas). Taro ma bulwy ziemistej barwy osiągające masę do 4 kg, Występują liczne odmiany tej rośliny, około 16 gatunków. Jedne mają białe wnętrze, inne są zielone, żółte, szare, fioletowe lub prawie czarne. Taro nie ma łodygi, ma zielone liście w kształcie serca, które wyrastają bezpośrednio z jadalnej bulwy. Te piękne liście sprawiają, że kolokazja uprawiana jest również jako roślina ozdobna.

Taro bogate jest w skrobię, białko i cukier. Zawiera kryształy szczawianu potasowego i szczawianu wapnia. Kryształy te podrażniają błonę śluzową i mogą wywołać niestrawność. Można się ich pozbyć zmieniając wodę podczas gotowania. Bulwy jadane na surowo są trujące. Kolokazja zwiera wiele cennych składników, witaminy A, B, C, wapń, fosfor i żelazo.

Kolokazja jadalna ma wiele zastosowań w kuchni. Najbardziej popularna jest w Polinezji, skąd również pochodzą największe jej uprawy. Młode liście można spożywać podobnie jak szpinak lub inne warzywa liściaste, stąd też popularnie nazwana jest kapustą karaibską. Z taro wytwarza się mąkę, która jest podstawą wypieku ciast i pieczywa. Bulwy, po pierwszej obróbce,  można gotować, piec lub smażyć. Ugotowane są dodatkiem do mięs i ryb. Doskonale łączą się z warzywami. Smaczne są z nich frytki. Nadają się do deserów. Po ugotowaniu możemy kolokazję przepuścić przez praskę i wyrobić gładkie ciasto.

Smażone bulwy kolokazji jadalnej

Składniki:

• 4 bulwy kolokazji jadalnej
• 10 pieczarek
• 6 plasterków szynki
• 6 plasterków boczku wędzonego
• 1 por
• pęczek szczypiorku
• olej do smażenia
• sól i pieprz

Przygotowanie:

1. Umyte bulwy taro zalewamy osoloną gorącą wodą i gotujemy około 10 minut. Odcedzamy wodę i ponownie gotujemy 10 minut. Ugotowane, ostudzone bulwy obieramy ze skóry i kroimy w grubsze plastry.
2. Pieczarki myjemy, oczyszczamy, kroimy w plasterki.
3. Szynkę i boczek kroimy w drobne cząstki.
4. Por kroimy w 1 cm kawałki. Szczypiorek kroimy drobno ok. 0,5 cm.
5. Na rozgrzany olej wrzucamy por, taro i pieczarki, chwilę smażymy, dodajemy szynkę i boczek.
6. Kiedy warzywa są już miękkie, a boczek zarumieniony, dodajemy drobno pokrojony szczypiorek. Doprawiamy solą i pieprzem. 
7. Smażone warzywa jeszcze chwilę smażymy. Potrawę podajemy gorącą.