Mleczaj rydz - Rydz

Mleczaj rydz, rydz (Lactarius deliciosus) - gatunek grzybów należących do rodziny gołąbkowatych. Inne regionalne nazwy: rydz smaczny, rydz pański, rydz prawdziwy, rydzyk, rydzek, ryżyk. Charakterystyczną, rozpoznawalną cechą tego grzyba jest jego kolor. Rydz jest koloru pomarańczowego i taki sam jest sok, inaczej zwany mleczkiem. Od tego mleczka pochodzi nazwa grzyba - mleczaj. 

 

Rydz jest bardzo smacznym grzybem i wielce cenionym przez grzybiarzy. Średniej wielkości grzyb, o charakterystycznym pomarańczowym kolorze, na powierzchni kapelusza ma koliste ciemniejsze smugi. Kapelusz ma podwinięte brzegi. Pod spodem znajdują się blaszki, które lekko zbiegają na trzon. Są one delikatne i kruche. Trzon u dorosłego grzyba ma długość do 6-7 cm. 

Rydz najczęściej występuje na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym. W Polsce jest wysoko ceniony, pojawia się późnym latem i jesienią. Występuje w lasach iglastych, młodych zalesionych szkółkach leśnych, na piaszczystych glebach.

Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się inne gatunki, które przez grzybiarzy są trudno rozpoznawalne. Najczęściej rozpoznaje się je na podstawie miejsca występowania, koloru miąższu i mleczka. Większość z tych gatunków również należy do jadalnych,  ale niektóre z nich, z powodu gorzkiego mleczka, są po prostu niejadalne. Są wśród nich też grzyby trujące m. in. mleczaj modrzewiowy i mleczaj wełnianka. Jak się ustrzec przed błędnym rozpoznaniem rydzów. Nigdy nie zbieramy grzybów, których nie znamy!!! Mleczaj świerkowy, występuje wyłącznie pod świerkami, mleczaj jodłowy - pod jodłami, mleczaj modrzewiowy pod modrzewiami :)

Rydz składa się głównie z wody i zawiera niewielkie ilości wartościowych składników, zawiera jedynie prowitaminę A. Jednak to dla wybornego smaku i zapachu jest najbardziej pożądanym grzybem w tradycyjnej kuchni polskiej. 

Rydze są najczęściej marynowane w occie. Tak przyrządzone nadają się jako przystawka lub przekąska, do sałatek, koreczków. Najsmaczniejsze są smażone na maśle, podawane gorące prosto z patelni i takie uważam za najsmaczniejsze. Ale można je piec, grillować, marynować i kisić. Można podawać smażone z cebulką, posypane szczypiorkiem, w sosie śmietanowym. Smaczna jest jajecznica z rydzami, bułeczki zapiekane z rydzami, potrawy mięsne z rydzami itd. 

O tym jak bardzo rydze są lubiane i cenione świadczy coroczne Święto Rydza organizowane na przełomie września i października w Wysowej Zdroju, na które zjeżdżają miłośnicy grzybobrania i smakosze potraw z rydzami.

 

Smażone rydze na maśle

Składniki:

• 1 kg rydzów
• 2 cebule
• 80 g masła
• sól

Przygotowanie:

1. Rydze dokładnie czyścimy. Sprawdzonym sposobem jest użycie pędzelka. Jeśli grzyby są zabrudzone piaskiem, opłukujemy je pod bieżącą wodą. Generalnie grzybów nie powinno się moczyć, ale jak nie ma wyjścia, to myjemy je sprawnie i szybko. Osuszamy ręcznikiem papierowym.
2. Do smażenia wykorzystujemy kapelusze. Odcięte nóżki możemy obgotować i zamrozić.
3. Rydze i pokrojone w kostkę cebule smażymy na rozgrzanym maśle. Po kilku minutach smażenia odwracamy grzyby na drugą stronę. Solimy do smaku.
4. Smażenie rydzów trwa krótko. Kiedy wyparuje sok, grzyby stają się bardziej zwarte, chrupiące, wówczas są gotowe do jedzenia. 
5. Rydze podajemy gorące, prosto z patelni, np. z pieczywem tostowym.